Belgrad’dan İlginç Mimari Tasarımlar

Belgrad’ın Fütüristik Komünizm Yadigarları

Minimal Belgrad adlı bir web sitesi, Belgrad’ın 20. yüzyıl mimarisinin en ilginç eserlerinden bazılarını gösteren sanatsal bir resim galerisi paylaşmış. Bu binaların çoğu bilim kurgu filmlerinden fırlamış gibi bir izlenim veriyorlar. Star Wars filminden fırlamış gibi görünen bu mimari yapılar, şimdilerde turistlerin ilgi odağı haline gelmiş. Belgrad’da yaşayan fotoğrafçı Mirko Nahmijas tarafından çekilen bu fotoğraflardaki ilginç yapılara şimdi yakından bakalım.

Genellikle Sosyalist Modernizm, Soc-realizm, Brütalizm, mimarlık denilen tüm bu şaşırtıcı yapıların temel özelliği fütüristik bir görünüme sahip olmaları. Sanki gelecekten alınıp buraya konulmuş gibi görülüyorlar.

Görüntüler minimalist ama aynı zamanda karmaşık. Alüminyum gibi görünen yapılar zamanın ötesinde yapılmış hissi veriyor.

Avala Kulesi

Avala Kulesi, 204,5 metre yükseklikte inşa edilen bir TV, telekomünikasyon kulesidir. Belgrad’a yakın Avala Tepesi üzerinde bulunan bu kule, Belgrad ve Sırbistan için bir gurur sembolü olan ünlü bir yapıdır.

Kule, mimar Uglješa Bogdanović, Slobodan Janjić ve mühendis olan Milan Krstić tarafından 1961 yılında tasarlanmıştır ve 1965 yılında bitirilmiştir. 102 ve 135 metre yükseklikteki kısımlarda bir de restoran ve gözlem yeri vardır.

Bu yapı, dünyadaki bir çok mimarlık dergilerinde de yer almıştır. Eşkenar bir üçgen kesite sahip Avala Kulesi, bir sandalyeyi simgeleyen tripod şeklinde tasarlanmıştır.

Orijinal kule 29 Nisan 1999 tarihinde NATO bombardımanı sırasında tahrip edilmiştir. Belgrad’daki diğer bir çok yapı NATO tarafından zarar görmüştür. Çok çaplı bir restorasyon geçiren kule, 21 Nisan 2010 tarihinde yeniden açılmıştır. Belgrad’ın yakın tarihinin takipçisi olan Avala Kulesi, aynı zamanda dirilişin de sembolü olmuş. Balkanlar’daki en yüksek kule olarak kabul edilir.

25 Mayıs Spor Merkezi

Tuna Nehri kıyısında bulunan bir spor salonu ve yüzme havuzu kompleksidir. Sutopu (Water Polo) dünya şampiyonasına ev sahipliği yapmıştır. Mimar Ivan Antić tarafından yapılmıştır.

Yugoslav Tarihi Müzesi

Yugoslav Tarihi Müzesi “Josip Broz Tito”’nun anısına 1996 yılında inşa edilmiştir. Mika Janković tarafından müzeye ev sahipliği yapması amacı ile inşa edilmiştir. Belgrad’lıların, Tito’ya 70. doğum günü hediyesi olarak kayıtlara geçmiştir. Sergi alanı ile birlikte toplam 3480 metrekareden oluşur.

63. Blok (Yeni Belgrad)

Mimar Darko ve Milenija Marušić çifti tarafından inşa edilmiştir. Yeni Belgrad (Novi Beograd) tarafında yer alan bu yapı 63. blok olarak adlandırılır. 61, 62, 63 ve 64. bloklardan oluşan devasa bir sitedir. Halk arasında ayrıca “Panonski Yelkeni” olarak da bilinir.

Yugoslavya Havacılık Müzesi

1957 yılında Belgrad’ın Surčin mahallesinde kurulmuştur. Belgrad Nikola Tesla Havaalanı bitişiğinde bulunan bu binanın inşası 1988 yılında bitirilmiştir. 21 Mayıs 1989 yılında halka açılmıştır. Eski dönemlerden kalma bir çok model uçağın sergilendiği müze haftanın hergünü ziyaretçilere açıktır. Mimar Ivan Štaus, bu projesi ile ödül almıştır.

Igumanova Sarayı (Igumanova Palata)

Belgrad Terazije’de ünlü bir yapıdır. Mimar Petar ve Branko Krstic tarafından tasarlanmış, modern bir tarzda 1938 yılında inşa edilmiştir. Ünlü bir tüccar ve hayırsever olan Sima Andrejevic Igumanov’un yardımları ile yapılmıştır, o yüzden onun adı verilmiştir. Bina 1977 yılında kültürel anıt olarak koruma altına alınmıştır.

Beograđanka Binası

Belgrad şehir merkezine yakın bir yerde, modern yüksek katlı bir binadır. Terazije Caddesi’nden Aziz Sava Katedraline giden yolun üzerinde yer alır. Bu bina 101 metre yüksekliktedir.

Mimar Branko Pešić tarafından tasarlanmıştır. İnşaat 1969 yılında başlamış ve 1974 yılında, beş yıl sonra tamamlanmıştır. En üst katta ayrıca bir restoran bulunmaktadır. Ancak Restoran güvenlik nedeniyle 1990’lardan beri kapalıdır.

Bina neredeyse tamamen Belgrad Belediyesi tarafından işletilmektedir. Studio B TV ve radyo istasyonunun ofisleri yer alır. Diğer katlarda bir çok işyeri de bulunmaktadır. Zemin kattalarda mağazalar bulunmaktadır.

Aziz Antuna Kilisesi (Crkva Svetog Antuna)

Pisa Kules’ine bezer yapısı ile ünlüdür. Bir Roma Katolik kilisesi olan bu yapı Aziz Antuna’ya adanmış.

Ünlü Sloven mimar Joseph Plecnik’in en güzel eserlerinden biridir. 52 metre yükseklik ve 9 metre genişliğindeki bu kule kiliseye yaslanmış durumdadır.

Genex Kulesi – Belgrad’ın Batı Kapısı

35 kattan oluşan bu gökdelen “Genex” firmasının merkez ofisleridir. Belgrad’ın Batı Kapısı olarak da bilinir. Eskiden Belgrad’a bu iki bina arasında bulunan yoldan girilirmiş. Havaalanı otobanı üzerinde bulunur.

26. katta iki binayı bir birine bağlayan bir köprü vardır. 1980 yılında mimar Mihajlo Petrovic tarafından yapılmıştır. Bugün Belgrad’ın en yüksek ikinci binasıdır. Binanın en üstünde dönen bir restoran varmış. 1980’li yıllarda elit kesimin buluşma yeriymiş. Tito da sık sık bu restoranda yemek yermiş.

Pionir Spor Salonu (Hala Pionir)

Pionir spor salonu ve Pionir buz sarayı tarihte sayısız önemli spor etkinliklerine tanıklık etmiş bir komplekstir. Bu yapı, Belgrad Arena’dan sonra en büyük ikinci spor salonudur. Dünyanın en çılgın basketbol ve voleybol taraftarlarının bazılarına ev sahipliği yapmaktadır. 1973 yılında inşa edilmiş ve şu anda Kızıl Yıldız, Partizan ve OKK Beograd gibi basketbol kulüpleri tarafından kullanılmaktadır. Buz Sarayı ise Belgrad’ın tüm hokey takımlarına ev sahipliği yapmaktadır. Pionir spor salonu yaklaşık 8.000 koltuk kapasitesine sahiptir.

Belgrad Rudo Binaları – Doğu Kapısı

Belgrad Doğu Kapısı (Bosna’da bulunan bir şehirden almış adını) 100 metre yüksekliğinde ve 28 katlı üç büyük binadan oluşuyor. Belgrad’ın Konjarnik semtinde yer alır. Bu üç devasa binaların hepsi konut olarak kullanılıyor.

1976 yılında inşa edilen bu binalar genellikle “komünist mimari” ya da “sosyalist gerçekçilik” olarak adlandırılır. O dönemde köylerden yada kırsal kesimden Belgrad’a göç eden insanların kalabilecekleri yerler olarak yapılmış. Yaklaşık olarak 2.000 kişi yaşıyor bu binalarda.

Sırbistan Sarayı – Federasyon Sarayı (Palata Federacije)

Sırbistan Sarayı (Palata Srbije) Novi Beograd (Yeni Belgrad) bölgesinde bulunan bir yapıdır. Bina Sırbistan hükümeti tarafından kullanılıyor ve şu anda birçok bakanlığa ev sahipliği yapıyor.

Eski Yugoslavya Federal Binası olan bu yapı, Yugoslavya Yönetim Kurulu tarafından kullanılmış.

Dış cephesi “H” şeklindedir ve Vladimir Potočnjak, Anton Urlih, Zlatko Nojman ve Dragica Perak tarafından dizayn edilmiştir. İnşaat 1947 yılında başlamış ve 1959 yılında tamamlanmıştır.

“H” şeklindeki tabanı yaklaşık 65.000 metrekarelik bir alanı kaplıyor. Sırbistan’ın en büyük yapısı olarak kabul ediliyor. 30 metrekarelik 744 ofisten oluşuyor. Ayrıca 13 konferans salonu, altı farklı salon, yine üç büyük salon ve iki garajı vardır.

VMA – Askeri Tıp Akademisi

Askeri Tıp Akademisi (Vojnomedicinska Akademija), Belgrad’ın Banjica semtinde bulunur ve 1982 yılında kurulmuştur.

Sırbistan ordusuna aittir; asker ve subayların bakımı için kurulmuş olsa bile, bugün sivillere de hizmet veriyor. Tıbbi uygulamada yüksek standartları ile bilinir ve ülkenin en iyi tıp kurumu olarak kabul edilir.

Askeri Tıp Akademisi kompleksi 21 hektarlık alanı kaplamaktadır. Ödüllü mimarlar Albay Josip Osojnik ve Slobodan Nikolić tarafından dizayn edilmiştir.

Hastane binası 180.000 metrekare, 14 katlı ve 60’tan fazla bölümü vardır.

BIGZ Binası

BIGZ binası Yugoslav modern mimari eserlerinden biri olan bir yapıdır ve günümüzde, önemli kültürel, sanatsal ve sosyal bir mekan olarak kullanılmaktadır. Dragiša Brašovan tarafından tasarlanmıştır. Yugoslavya Matbaa Kurumu karargahı olarak 1934 ve 1941 yılları arasında inşa edilmiştir.

Stari Mlin yakınlarındaki Senjak semtinde yer almaktadır. Yüksekliği ve anıtsallığıyla ile doğu Sava havzası için bir referans noktasıdır. Ayrıca Belgrad otobanından açıkça görülebilir.

BIGZ binasının kullanılabilir alanı 25.000 metrekaredir. Bugün bu binada çeşitli ofisler, depolar, müzik ve sanat stüdyoları, gece kulüpleri, radyo istasyonları, kültür merkezi, sirk ve caz kulübü bulunur. Belgrad’ın sanat hayatının merkezi haline gelmiştir.