İçindekiler
Sırbistan’ın, Belgrad’ın resmi dili nedir?
Sırbistan’nın resmi dili Sırpça’dır. Belgrad Sırbistan’nın başkentidir ve Belgrad’ın resmi dili Sırpça’dır (Bir çok insan Belgrad’ın resmi dili nedir diye sorduklarından açıklama ihtiyacı duydum).
Ülkede yaşayan Sırpların dışında başka, bir çok etnik gruplar da var. Bunların başlıcaları ülkenin kuzey bölgesinde, Slovaklar, Macarlar ve Hırvatlar yaşar. Orta ve güney bölgelerinde Arnavutlar, Boşnaklar ve Türkler vardır. Sırbistan’nın kuzeyindeki Vojvodina bölgesinde Macarca nerede ise ikinci resmi dil olmuştur. Bu bölgedeki resmi dairelerin levhalarında Macarca da bulunur. Sırbistan’ın en büyük ikinci şehri olan Novi Sad’da çok Macar yaşar.
Sırpça dili, Kiril ve Latin olmak üzere iki alfabe kullanır. Sırpların konuştuğu dil olan Sırpça, Slav dilleri grubundandır. Sırbistan, Hırvatistan, Bosna ve Karadağ (Montenegro)’da hemen hemen aynı dil konuşulur. Bu dilleri birbirinden ayıran tek ayrıntı konuşulan şivedir. Bu ülkelerde yaşayan insanlar birbirini rahatlıkla anlayabilirler. Türkiye’de olduğu gibi hemen her bölgenin kendine has bir şivesi vardır. Bulgaristan ve Makedonya remsmi dilleri de Slavca’dır ve Sırpça ile benzerlikleri çoktur. Bu halklar da aralarında 80% oranında anlaşabilirler. Sırbistan, Bosna, Karadağ ve Hırvatistan gibi Balkan ülkelerinde yaşayan Sırp nüfus 10 milyon kadardır. Dolayısı ile bu bölgede yaşayan on milyon Sırp tarafından konuşulan bir dildir.
Bulgaristan ve Makedonya’da olduğu gibi Sırpça da Kiril alfabesi mevcuttur. Resmi kuruluşların dışında Kiril alfabesini kullanan çok azdır. Bu sebepten dolayı Sırbistan’da, Bulgaristan ve Makedonya’nın aksine Latin alfabesi çokça kullanılır. Kiril alfabesi ile yazılan çok az sayıda gazete ve dergi vardır. Sırbistan medyasının büyük çoğunluğu Latin alfabesini kullanmayı tercih ediyor. Sırbistan’nın milli televizyon ve radyo kanalı olan RTS (Radio Televizija Srbije)’nin resmi dili Kiril alfabesidir.
Kiril alfabesi, 19. yüzyılda Sırpça’ya uygulanmıştır. Türkçe’de olduğu gibi her ses bir harftir. Bu yüzden Sırpça’da, yine Türkçe’deki gibi, yazıldığı gibi okunan ve okunduğu gibi yazılan bir dildir.
Sırpçanın Latin alfabesi ve Kiril alfabelerini bir arada kullanması ilginç bir özelliktir. Bunun nedeni tarihi geçmişinden kaynaklanıyor. Yugoslavya’nın Sosyalist rejim döneminde Kiril alfabesini kullanmayı tercih etmiş. Ancak bu dönemden önceki Sırp ve Hırvat federasyonunu zamanında Latin alfabesi kullanıldığından hala Latin alfabe kullanımı da devam etmiştir.
Dünyadaki diller arasında en çok Türkçe sözcük barındıran dilin Sırpça olduğunu biliyormusunuz?
Sırpça’da, Türkçe’den türeyen yaklaşık 8900 kelime bulunmaktadır. Günümüzde bu sözcüklerin hepsi halk arasında kullanılmasa da hala ortak kullanılan kelimeler çoktur. Türk Dil Kurumu’na göre dünyada konuşulan diller arasında en çok Türkçe kelime bulunan dil Sırpça’dır. 8900 kelime arasında yaklaşık 3 bini günlük hayatta hala kullanılıyor. Türkçe kelimeler diğer Balkan ülkelerinde de sıkça kullanılıyor.
Belgrad’da Türkçe adı verilen bir çok semt ve sokak da vardır. Bunlardan bazıları şunlardır: Kalemegdan (Kalemeydanı), Karaburma, Terazije (Teraziye) ve Dorćol (Dörtyol).
Her geçen gün halk arasında kullanılan ve Türkçe’den Sırpça’ya geçen kelimelerin sayısında azalma olduğu da bir gerçek. Bazı araştırmalara göre 15 yıl öncesindeki Türkçe kelimeler bugüne oranla çok daha fazlaydı. 1960 yılından bu yana Türkçe’den türeyen kelimelerin sayısı 3 kat kadar azaldığı söyleniyor.
Belgrad Üniversiteleri ve Türk Dili
Belgrad üniversitelerinde görevli olan bir çok akademisyen, Türkiye’deki bazı üniversitelerin düzenlediği panellere katılmıştır. Osmanlı-Sırbistan ilişkileri konularını ele alan bu panellerde iki ülke arasındaki birçok bilinmeyen gerçekler hakkında bilgiler paylaşılmıştır. Belgrad Üniversitesi’nde Türkoloji Bölümü var. Her yıl bu bölümden mezun olan öğrenci sayısı yaklaşık 60’tır. Üniversitenin verdiği bilgilere göre hali hazırda 200’den fazla öğrenci bu bölümde okumaktadır.
Belgrad Üniversitesi kütüphanesinde 4500 üzerinde Türkçe kitap bulunur. Sırpça ve Türkçenin yazıldığı gibi okunması açısından da bir birine çok benzer. Türk dili 1925 yılından beri Sırbistan üniversitelerinde okutuluyor.
Sırpça’da sıkça kullanılan Türkçe söz ve kelimeler bulunur. Aşağıda bu kelimelerden ilginizi çekeceğine inandığım bazılarını görebilirsiniz. Sırpça’daki “j” harfinin Türkçe’deki “y” ve “đ” harfinin Türkçe’deli “c” gibi okunduğunu belirtmek isterim.
| Sırpça | Türkçe |
|---|---|
| burek | börek |
| kapija | kapı |
| kaldrma | kaldırım |
| alat | alet |
| jorgan | yorgan |
| bakar | bakır |
| finđan | fincan |
| kajsija | kayısı |
| čekić | çekiç |
| badem | badem |
| dud | dut |
| budala | budala |
| šejtan | şeytan |
| kalaj | kalay |
| tepsija | tepsi |
| sanduk | sandık |
| odaja | oda |
| ćuprija | köprü |
| jelek | yelek |
| jastuk | yastık |
| bubreg | böbrek |
| čelik | çelik |
| parče | parça |
Yukarıdaki tabloda gördüğünüz gibi binlerce ortak kelime mevcut.
Kiril ve Latin Alfabesi
Sırp Alfabesi’nde Latin ve Kiril alfabeleri kullanılır. Kiril alfabesi daha çok resmi kuruluşlarda, sokak ve yol levhalarında kullanılır. Bu durumda bile her iki alfabe beraber kullanılır. Türkçe’deki gibi her ses bir harfe karşılık geldiğinden, yazıldığı gibi okunan bir alfabedir.
Bu alfabeye hakim değilseniz ve nasıl telafuz edildiğini bilmiyorsanız, aşağıdaki tablo size yardımcı olacaktır.
| Kiril Alfabe | Latin Alfabe | Telaffuz |
|---|---|---|
| Аa | Аa | bal |
| Бб | Bb | abla |
| Вв | Vv | hava |
| Гг | Gg | gel |
| Дд | Dd | dere |
| Ђђ | DJ dj veya Đđ | hece |
| Ee | Ee | dere |
| Жж | Žž | deterjan |
| Зз | Zz | zor |
| Ии | İi | ilk |
| Јј | Јј | yol |
| Kk | Kk | kalem |
| Лл | Ll | lale |
| Љљ | LJ lj | liman |
| Mm | Mm | muz |
| Нн | Nn | kanal |
| Њњ | NJ nj | nar |
| Oo | Oo | yol |
| Пп | Pp | kapı |
| Рр | Rr | kar |
| Сс | Ss | salon |
| Tt | Tt | kitap |
| Ћћ | Ćć | kaç |
| Уу | Uu | kulp |
| Фф | Ff | fil |
| Хх | Hh | hangi |
| Цц | Cc | blitz |
| Чч | Čč | kaç |
| Џџ | DŽ dž | jale |
| Шш | Šš | hoş |
Yeni başlayanlar için Sırpça | Türkçe – Sırpça sözlük
Diğer Slav dilleri gibi Sırpça da, öğrenmek ve telaffuz etmek bakımından biraz zor olabilir. Bazı harfleri telaffuz etmek kafa karıştırıcı olabilir. Gramer açısından da bize değişik gelebilir.
Ancak, yazıldığı gibi okunan bir dil olduğundan kolay telaffuz edebiliriz. Bu kural herşeyi çok daha kolaylaştırıyor. Başlangıç için sadece nasıl telaffuz edildiğini öğrenilmesi gerek. Yukarıdaki alfabenin nasıl telaffuz edileceğini örneklerle gösterdim. Şimdi bunu aşağıdaki basit cümlelerde kullanalım.
Aşağıda yaygın olarak günlük hayatta kullanılan bazı kalıp cümleler bulacaksınız. Belgrad seyahatinizde bir kaç Sırpça kelime öğrenirseniz, yerli halkın çok hoşuna gidecektir.
Yaygın deyimler
| Sırpça | Telaffuz | Türkçe |
|---|---|---|
| Da | Da | Evet |
| Ne | Ne | Hayır |
| Molim | Molim | Lütfen |
| Izvinite | Izvinite | Özür dilerim |
| Hvala | Hvala | Teşekkür ederim |
| Hvala lepo | Hvala lepo | Çok teşekkür ederim |
| Izvolite | Izvolite | Buyrunuz |
| Izvoli | Izvoli | Buyrun, buyur |
| Dobro jutro | Dobro yutro | Günaydın |
| Dobar dan | Dobar dan | İyi günler |
| Dobro veče | Dobro veçe | İyi akşamlar |
| Laku noć | Laku noç | İyi geceler |
| Zdravo | Zdravo | Merhaba |
| Doviđenja | Dovicenya | Görüşmek üzere |
Sorular ve cevaplar
| Sırpça | Telaffuz | Türkçe |
|---|---|---|
| Kako se zovete? | Kako se zovete? | Adınız ne? |
| Zovem se… | Zovem se… | Benim adım… |
| Kako ste? | Kako ste? | Nasılsınız? |
| Kako si? | Kako si? | Nasılsın? |
| Dobro hvala, a ti? | Dobro hvala, a ti? | İyiyim teşekkürler, ya sen? |
| Razumem (srpski) | Razumem (srpski) | Sırpça anlıyorum |
| Ne razumem (srpski) | Ne razumem (srpski) | Sırpça anlamıyorum |
| Govorite li engleski? | Govorite li engleski? | İngilizce biliyor musunuz? |
| Govorim (pomalo) srpski | Govorim (pomalo) srpski | Sırpça (biraz) biliyorum |
| Koliko košta? | Koliko koşta? | Kaç para? |
| Gde se nalazi…? | Gde se nalazi…? | … nerede? |
| Potreban mi je doktor | Potreban mi ye doktor | Doktora ihtiyacım var |
| Živeli! | Jiveli! | Şerefe! |
Haftanın günleri
| Sırpça | Telaffuz | Türkçe |
|---|---|---|
| Ponedeljak | Ponedelyak | Pazartesi |
| Utorak | Utorak | Salı |
| Sreda | Sreda | Çarşamba |
| Četvrtak | Çetvrtak | Perşembe |
| Petak | Petak | Cuma |
| Subota | Subota | Cumartesi |
| Nedelja | Nedelya | Pazar |
| Juče | Yuçe | Dün |
| Danas | Danas | Bugün |
| Sutra | Sutra | Yarın |
Şehirde
| Sırpça | Telaffuz | Türkçe |
|---|---|---|
| Ulica | Ulitza | Sokak |
| Trg | Tırg | Meydan |
| Tržni centar | Tırjni sentar | AVM |
| Prodavnica | Prodavnitza | Market |
| Pijaca | Piyatza | Pazar yeri |
| Policijska stanica | Politziyska stanitza | Polis karakolu |
| Ambasada | Ambasada | Büyükelçilik |
| Bolnica | Bolnitza | Hastane |
| Banka | Banka | Banka |
| Otvoreno | Otvoreno | Açık |
| Zatvoreno | Zatvoreno | Kapalı |
| Ulaz | Ulaz | Giriş |
| Izlaz | Izlaz | Çıkış |
| Pravo | Pravo | Doğru, düz |
| Levo | Levo | Sol |
| Desno | Desno | Sağ |
Ulaşım
| Sırpça | Telaffuz | Türkçe |
|---|---|---|
| Gradski prevoz | Gradski prevoz | Halk otobüsü |
| Stanica | Stanitza | Durak |
| Voz | Voz | Tren |
| Autobus | Autobus | Otobüs |
| Avion | Avion | Uçak |
| Tramvaj | Tramvay | Tramvay |
| Trolejbus | Troleybus | Troleybüs |
| Auto | Auto | Araba |
| Bicikl | Bitzikl | Bisiklet |
Sırbistan’nın Başkenti Belgrad Nerede?
Bir çok sitelerde aradığım detaylara ulaşamadım yaptığınız açıklamada Sırbistan’da yaşıyor hissini veren yorumunuz, emeğiniz için çok teşekkür ederim yaklaşık 5 aydır sirbistandayim özellikle harfleri tanıma tablonuza bayıldım çok açıklayıcı kolay ve ilerleyen zamanlarda burada araç almak için yada Türkiye’den kendi aracımla geldiğimde nasıl bir yol izlemem gerekiyor bu konuda hiç bir açıklayıcı blog bulmadım bilginiz varsa bizimle. Paylaşırsanız seviniriz
Bir merak sonucu sayfanızı ziyaret ettim ve çıkamadım resmen, o kadar aydınlatıcı ki, hemen her küçük detayı bile anlatmışsınız. Eğer gidersem, ki ilk yurtdışı ziyaretim olur, hiç yabancılık çekmem gibi geliyor. Gerçi daha bu Corona virüs karantina sürecini dahi atlamamışken biraz zor ya, neyse. Sosyal medya uzmanı ihtiyacınız olursa gönüllü olarak destek vermekten keyif alırım, kolay gelsin hoşça kalın
Öncelikle bilgiler için teşekkürler gayet aydınlatıcı olmuş.
Bir firmadan iş teklifi aldım yaklaşık 750-1000 Euro aralığında bir maaş alacağım kira ve fatura masraflarını karşılayacaklarını belirttiler rahat geçinebilirmiyim ? Daha da önemlisi para biriktirmek istiyorum bunu gercekleştirebikirmiyim bilgi verirseniz çok memlun olurum saygılar.
Tek başıma gideceğim ama pasaport kontrolü esnasında sorun yaşayacağımdan korkuyorum ingilizcem yok kadar az ne yapabilirim sizce?
Merhabalar,
Sırbistan’ı ziyaret etmek için İngilizce bilmeniz şart değil, böyle bir şartları da yok. Türkiye’den gelen uçaklarda, uçaktan indikten sonra polisler pasaportunuza bakacaktır. Gerekli gördüğünde uçak biletinizi ve otel rezervasyonlarınızı sorabilir. Kaç gün kalacağınızı ve ne amaçla geldiğinizi sorabilir. Ayrıca mutlaka PCR test sonucu veya aşı sertifikanızın olması gerekiyor.
Belgrad’a gelen çok Türk ziyaretçi var, endişeniz olmasın. Amacınız gezip görmekse, hiç kimse sorun çıkarmayacaktır.
Umarım Belgrad’da iyi vakit geçirirsiniz.
Aynen gezi amaçlı peki o soruları hangi dilde soruyorlar acaba?
Soruları İngilizce soracaktırlar. Sizin İngilizce dil bilginize göre anlayabileceğiniz şekilde basitleştirler.
Tavsiyeleriniz çok yerinde. Akılda kalan soru varsa da yorumlarda gidermişsiniz. Emeğinize sağlık. Arkadaşlarımla kasım ayına bilet aldık. Geldiğimizde siz veya nejla hanımı rahatsız edebilmek adına telefon numaralarınızı kaydettim bilginize… 🙂
Merhaba
Öncellikle verdiginiz bilgiler icin cok teşekkür ederim.
Ben iki şeyi öğrenmek istiyorum
1 Paramı en guvenli sekilde nerede bozdurabilirim ve 6 gun icin konaklama harici günlük ne kadar masrafım olur
2 Ulasimda havaalanindan merkeze en guvenli ve maliyetli ulaşım yolu hangisidir
Teşekkür ederim şimdiden
Merhaba Emir Bey,
Şehirdeki bir çok döviz bürosunun kurları hemen hemen aynı. Bir fark varsa da çok az olacaktır. O yüzden her hangi bir döviz bürosunda paranızı bozdurabilirsiniz. Yine de bir kaç tanesinde kurları karşılaştırmakta fayda var.
Havaalanından şehir merkezine otobüs veya taksi ile gidebilirsiniz. Taksi ile gitmeye karar verirseniz Pink Taksi tercih ediniz. Taksi ücreti yaklaşık 12-14 Euro arasında olacaktır.
Otobüs ile gitmeyi tercih ederseniz A1 ve 72 numaralı otobüsler var. Ücretleri ise şoförden bilet alırsanız 300 Dinar, toplu taşıma kartı olan BusPlus ile binerseniz 89 Dinar olacaktır. Şehir merkezine gitmek için 72 numaralı otobüsü tercih ediniz.
Merhabalar
Bilgilerinizi okuyorum.Size çok teşekkür ederim.BusPlus kartı havalimanından alabiliyormuyuz?
merhaba,
kızım lise değişim programıyla 1 haftalığına sırbistana gidecek, yanına ne kadar harçlık vermeliyim dinar mı euro mu? pahalı bir ülke midir ilk defa yurt dışına çıkacak nelere dikkat etmesi gerekiyor, tavsiyede bulunabilir misiniz? Domuz eti konusunda yukarıdaki tavsiyenizi okudum ama et haricinde domuz yağıda çok sıkça mı kullanılıyor?
Merhaba Nalan Hanım,
İki sene önceye kadar 1 TL 60 Dinar ediyordu, bugün ise 1 TL artık 20 Dinar. Maalesef TL kısa süre içinde büyük değer kaybetti. O yüzden buradaki fiyatları TL bazında hesapladığınızda Türkiye’den daha pahalı olacaktır. Ancak Euro, Dolar bazında hesaplandığında Belgrad ucuz bir şehir. Günlük 20-25 Euro rahatlıkla yetecektir. Bu ücret günlük yeme-içme, ulaşım gibi şhtiyaçlarını giderecektir.
Yanında Euro veya Dolar getirmesi daha iyi olacaktır.
Belgrad, çok güzenli bir şehir o yüzden rahat olunuz. Özellikle dikkat etmesi gereken herhangi birşey yok. Kendi memleketindeymiş gibi rahat davransın. Herhangi bir konuda yardıma ihtiyacı olursa yardımcı olmaya çalışırız (iletişim bilgilerimi bu linkte bulabilirsiniz).
Domuz eti konusunda da endişelenmenize gerek yok. Belgrad’da bir çok yerde domuz eti yoktur. Ayrıca Türk, Arap restoranları var. Domuz yağı hemen hemen hiç bir yemekte kullanılmıyor.
Şahane, yararlı ve güncel bilgiler için teşekkürler. Emeğinize sağlık.
Bilgiler için çok teşekkürler çok faydalı olacak eminim. 2 Erkek arkadaş 2 Mart tarihinde Belgrad’a giriş yapıp 5 Mart tarihinde çıkış yapacağız. Benim için ilk yurtdışı gezisi olacak pasaportu mu bile yeni çıkarıyorum çok heyecanlıyım 🙂 bu 3-4 günlük gezi için 100 dolar ayırdım kendime sizce yeterli olur mu? Ulaşım,yeme içme , gezi vs. için. Konaklama ise kişi başı 200 TL’ye geldi merkezi güzel bir otel’de.
Merhaba Mert Bey,
Konaklama dışında, günlük 25-30 USD yeterli olacaktır diye düşünüyorum. Yeme-içme, ulaşım ihtiyaçlarınız için yeterli olacaktır.
Kurmuş olduğunuz site mükemmel ellerinize sağlık çok faydalı bilgilerle doldurmuşsunuz ailemle beraber 2 günlüğüne belgrad a geleceğiz bize türkçe bilen rehber tavsiye edebilirmisiniz teşekkür ederim
Merhaba İrfan Bey,
Bu konu için mail de yazmışsınız, size Necla Hanım’ın telefon numarasını gönderdim. İyi tatiller.
Ellerinize sağlık site, bilgileriniz, geri donusleriniz oyle hoş ki.
Merhaba eylül ayında gideceğim ailemle beraber. Taksi çağırırken Türkiyede kullandıgımız hattan arama yapabilir miyiz hat almak istemiyoruz çünkü
Türkiye’de kullandığınız hattan taksi çağırabilirsiniz, ama uluslarası tarife uygulanır. Ayrıca Yandex.Taxi gibi uygulamalrı kullanarak da taksi çağırabilirsiniz. Uygulamayı telefonunuza kurduktan sonra kolayca taksi çağırabilirsiniz.
Merhaba bizde yakın zaman da Belgrad’a gideceğiz yalnız domuz eti yemek istemiyoruz.. bunu nasıl öğrenebileceğiz?
Gittiğiniz yerde domuz eti yemediğinizi söylersiniz, ayrıca menülerde de yazar. Bunun dışında domuz eti bulundurmayan restoranlar var. Bence bu konuda zorluk çekmeyeceksiniz.
Bir Adım Daha ‘ İsimli Projemde Bedensel Engeli Kaldırdım İlk Yurt Dışı Tecrübemi Belgrade Olarak Yapacağım. Siteniz de Bulunan Bilgiler Çok Yardımcı Oldu. Deneyim Sonu Tekrar Yazacağım. Teşekkürler Sağlıklı Günler
Merhaba Furkan Bey,
İlk yurtdışı tecrübeniz için Belgrad’ı seçmeniz güzel bir şey. Umarım umduğunuzu bulursunuz. Web sitemizin gezinize bir katkısı olursa çok sevinirim. Yardımcı olabileceğim bir konu olursa, lütfen bildirin.
Verdiğiniz bilgiler çok güzel. Ailemle birlikte yakın zamanda Belgrad’ a 2 günlüğüne geleceğiz. Bize türkçe bilen bir rehber önerebilir misiniz. Şimdiden tessekkür ederim.
Merhaba Melek Hanım,
Necla Hanım ile görüşebilirsiniz: +381 60 4200956 bu numaradan WhatsApp’tan da yazabilirsiniz.
Belgrad havalimanından Cumhuriyet Meydanı’na en kolay ve ucuz ulaşım yolu nedir?
Hvala 🙂
Havaalanından Cumhuriyet Meydanı (Trg Republike) en hızlı taksi olur, fiyat yaklaşık olarak 12-15 Euro civarında. Bunun duşında 72 numaralı halk otobüsünü kullanabilirsiniz. Yaklaşık olarak 35-45 dakika sürer. Son durak olan Zeleni Venac’ta inerseniz, Cumhuriyet Meydanı yaklaşık olarak 500 metre uzaklıkta olacaktır.
taksi fiyatını Euro olarak yazmışsınız Sırbistanda sırp dinarı kullanılmıyor mu?
Evet, Sirbistan’da Dinar kullanılıyor. Hatta bir çok yerde hiç kimse döviz cinsinden para kabul etmez. O yüzden alış-veriş, yiyecek-içecek vs gibi durumlarda yanınızda Dinar yada banka kartı bulundurmalısınız.
Taksi ücretini Euro olarak verdim, TL karşılığını daha kolay bulabilinsin diye. 12 Euro bugün itibari ile yaklaşık 1400 Dinar yapıyor.
Oğlumla birlikte Haziran başında 3 günlüğüne Belgrad’a gideceğiz, sitenizdeki bilgiler işime yarayacak gibi duruyor, bir sürü not aldım 🙂 teşekkürler.
Sitedeki bilgilerin faydalı olduğuna sevindim. Herhangi bir yardıma ihtiyacınız olduğunda benimle iletişime geçebilirsiniz. Umarım iyi vakit geçirirsiniz.
Sayfadaki bilgilerin yararlı olduğunu bilmek güzel. Teşekkür ederim. Belgrad’da iyi vakit geçireceğinizi umuyorum.
Bu yaz ailece 10 günlüğüne Belgrad’a tatile gideceğiz, verdiğiniz bu bilgiler çok yardımcı oluyor. Paylaşımlarınız için teşekkürler