Sırbistan Yatırım İmkanları

Sırbistan’a Yatırım Yapılır mı?

Sırbistan yatırım imkanları başlıklı bu uzun yazıyı yararlı bulacağınızı umuyorum. Sırbistan’da yatırım yapmak konusunda ayrıntılı ve faydalı bilgiler vermeye çalıştım. Sırbistan’da yatırım yapmak isteyen Türk girişimciler için yararlı olacağını düşünüyorum.

Doğuyu ve batıyı birbirine bağlayan ve son derece ideal konumu ile çok önemli yatırım merkezidir Sırbistan.

Yaklaşık 8,5 milyonluk nüfusuyla Sırbistan, ciddi şekilde yabancı yatırım alan bir ülke. Balkan ülkeleri arasında hızla büyüyen ülkelerin en başında geliyor. Bundan dolayı da Sırbistan’da yatırım yapmak isteyen girişimciler de hızla çoğalmaya başladı.

Özellikle son 10 yılda yaptığı yasal düzenlemeler, AB’ye tam üye olmak için yapılan uyum yasaları, genç ve nitelikli işgücü ve coğrafi konumu sayesinde ekonomisini geliştirmeye devam ediyor.

AB’den alınan yardımların kullanım önceliği yol, alt yapı ve eğitim binaları gibi alanlarda kullanılıyor. Yabancı girişimcilerden gelecek yatırımları da istihdam sağlayacak alanlarda kullanmayı tercih etmiş durumda. Bu sebep ile tekstil, otomotiv yan sanayi, inşaat, makine ve ekipmanları gibi sektörlerde Sırbistan’ın yabancı yatırıma ihtiyacı vardır.

Sırbistan’da yatırım yapmak isteyen girişimciler için önemli nedenlerden birisi de, yatırım yapmak istedikleri alanları iyi belirlemektir. Sırbistan’da yatırım yapmak için bir çok neden var; bunlardan bazıları ise şunlardır.

• Avrupa Birliğine yakın olması ve Avrupa’ya açılan bir kapı olması
• Balkan ülkeleri içinde 3’cü en büyük nüfusa sahip olması
• Sırbistan’nın pazar potansiyeli
• Sırbistan’da üretilen ürünlerin 1 milyarlık nüfusa sahip olan bir pazara gümrüksüz ihracat yapılabilmesi
• Hükümetin yabancılara sunduğu teşviklerin çok cazip olmaları
• Vergi muafiyetleri
• Düşük yatırım maliyetleri
• Ucuz ve kalifiye iş gücünün olması

Sırbistan ile Türkiye arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkiler çok iyi düzeyde. Bu iyi ilişkileri daha üst seviyelere çekmek için iki ülke yöneticileri ve iş adamları sık aralıklarla bir araya geliyor. Karşılıklı yatırımların artırılması için çözümler üretiliyor. Bu iyi ilişkilere dayanarak iki ülkenin de ticari ve ekonomik alanlarda birbirinden beklentileri var. Sırbistan, bu konuda Türk girişimcileri bu ülkeye yatırım yapmaları konusunda ikna etmeye çalışıyor. Gelişmekte olan Sırbistan, önümüzdeki yıllarda büyük proje ve yatırımlar hedefliyor. Sırbistan hükümeti, bu ülkede yatırım yapın çağrılarını sık sık dile getiriyor.

Sırbistan’ın son yıllardaki olumlu ekonomik gelişmelerine rağmen, bir çok ülke olduğu gibi işsizlik konusunda Sırbistan’ın da katetmesi gereken uzun bir yol var. Sırbistan halkının bu konuda devletten beklentisi yüksek. Sırbistan yetkililerinin de halkın bu arzusunu yerine getirmek için oldukça çaba sarfettiği görülüyor. Yabancı yatırımcılara tanınan teşvikler sayesinde işsizlik büyük oranda azalmıştır demek yanlış olmayacaktır.

Balkanlarda Romanya ve Yunanistan’dan sonra en büyük nüfusa sahip olan Sırbistan’nın pazar potansiyeli de çok yüksek. Avrupa’nın kalbinde olması da burayı yatırım açısından çok cazip kılıyor. Bu ülkede üretilen ürünler orta ve doğu Avrupa ülkelerine ihracat imkanı buluyor. Avrupa Birliği, Amerika, güneydoğu Avrupa ve Rusya’yı da kapsayan yaklaşık bir milyarlık nüfusa sahip olan bu pazarlara gümrüksüz ihracat yapılıyor.

İş yapmanın avantajlarından olan düşük işletme maliyetleri de Sırbistan’ı önemli yatırım merkezi yapıyor. Sırbistan’ı, diğer orta ve doğu Avrupa ülkeleri ile karşılaştırdığımızda işletme maliyetlerinin çok daha düşük olduğunu görüyoruz. 10 yıllık gelir vergisi muafiyeti ve çalışanlar için SSK primleri muafiyetleri gibi teşvikler de sunuyor yatırımcıya.

Sırbistan Hakkında Resmi Bilgiler

Resmi adı:	Sırbistan Cumhuriyeti
Yönetim şekli:	Cumhuriyet
Siyasal yapısı:	Cumhurbaşkanı
Milletvekilli sayısı:	250 milletvekilli
Yüz ölçümü:	88.361 kilometrekare
Nüfusu:	8,5 milyon
Resmi dili:	Sırpça
En büyük kentleri:	Belgrad, Novi Sad, Niş
Resmi para birimi:	Dinar (RSD)
GSMH:	36.51 milyar Euro (2015)
GSMH kişi başı:	5,143 Euro (2015)
Saat dilimi:	Orta Avrupa (GMT + 01:00)
İnternet alan adı:	.rs

Sırbistan – Türkiye Ticaret ve Yatırım Köprüsü

Ekonomik verilere baktığımızda, Sırbistan ile Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin düşük olduğunu söyleyebiliriz. Ortak bir tarihi geçmişe sahip bu iki ülke ile ticari ilişkilerin arttırılması gerekir diye düşünüyorum. Birbirine komşu denecek kadar da yakın olan Türkiye ve Sırbistan arasındaki ticaret hacminin düşük olmasının nedeni ise, iki ülkenin birbirini yatırım imkanları bakımından keşfetmemiş olmasıdır diye düşünüyorum.

Balkanların merkezinde olması, Rusya ve Avrupa Birliği ülkeleri ile Serbest Ticaret Anlaşması’nın olması gibi avantajları olan bir ülke. Türkiye’nin ihracatının çok büyük bir kısmını, bu ülkelere yaptığını dikkate aldığımızda Türk firmaları için buranın önemli olduğunu daha da iyi anlıyoruz. Türk yatırımcılarının Sırbistan’daki bir çok avantajdan yararlanmadığını söylemek mümkün.

Son yıllarda karşılıklı yapılan iş forumları ve iş görüşmeleri artmıştır. Bu iş forumlarınının yakın bir gelecekte iki ülke arasındaki ticaret hacminin büyümesine çiddi bir katkı sağlayacağını belirtmek isterim.

Belgrad Ticaret Odası ve SIEPA Türk iş dünyası ile iyi ilişkiler kurmak, çözüm geliştirmek gibi konularda çok istekliler. Türk işadamlarını sürekli Belgrad’a, Sırbistan’a davet ediyorlar, iş yapmak istiyorlar. Karşılıklı vizelerin olmaması da geliş-gidişleri artıyor. Karşılıklı yapılan bir çok iş görüşmeler sonucunda ithalatta ve ihracatta karşılıklı kazanımlar olacaktır. Türkiye’nin Belgrad Büyükelçiliği de karşılıklı yatırımların yapılması için büyük çaba harcıyor. Sırbistan’nın eğitimli bir nüfusu var. Türk yatırımcılarının bu ülkeyi değerlendirme ihtiyacı var diye düşünüyorum. Sırbistan’da yapılan yabancı yatırımcılar çok ciddi faydalar sağlamışlardır. Ayrıca, Sırbistan’ın da yatırımcılara ihtiyacı vardır.

Sırbistan’da Türk yatırımı ve Yatırım yapılacak sektörler

Sırbistan’da yatırım yapan onlarca Türk firması yeni istihdamlar yaratıyorlar. Sırbistan hükümeti de son yıllarda Türk yatırımcıları çekmek için önemli adımlar atmıştır. Bugün itibari ile Sırbistan’da önemli yatırımları bulunan bir çok Türk şirketi bulunmaktadır. Sırbistan yetkilileri, Türk yatırımcılarının sağladığı iş imkanlarından dolayı memnunlar.

Sırbistan, son zamanlarda devlet teşviklerini artırmıştır. 1990 yıllarında bölgede çıkan savaşlar ve buna bağlı olarak uygulanan yaptırımlardan dolayı ağır zararlar oluşmuştur. Savaştan sonra Avrupa Birliği ile bütünleşmeyi hedefleyen Sırbistan, çok kararlı ekonomik programlar çıkarmaya başlamıştır. Demokrasiye geçişleri ile birlikte büyük reformlar gerçekleşmiştirler.

Sırbistan’ın ekonomisi tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinden oluşuyor. Tarım olarak mısır, tahıl, ayçiçeği, şekerpancarı, kenevir ve hayvansal ürünlerdir. Meyve ve sebze de Avrupa’nın önemli üreticileri arasındadır. Vojvodina özerk bölgesi tarım sektöründe başı çekmektedir.

Tekstil, kimya, mobilya, otomotiv ve gıda sektörlerinde köklü ve büyük sanayileri vardır. Bu tesislerin bazıları hala devletin kontrölündedir. Türk firmaları, yatırımcıları bu tesislerin özelleştirme ihalelerine girebiliyorlar. Bu tesisler demir – çelik, çimento fabrikaları, zirai donanımları üreten tesisler, petro-kimya tesisleri ve tütün fabrikalarından oluşuyor.

Yatırım yapılacak sektörler turizm, otomotiv, gıda, enerji, ve tekstil olarak görülebilir. İnşaat alanında da Sırbistan’da çok ciddi yatırımlar düşünülebilir.

Yabancı yatırımcılar için dış ticaret mevzuatları da oldukça basit ve işletme maliyetleri de düşük olduğundan cazip bir ülke. Vergi sistemleri de bir çok orta ve doğu Avrupa ülkelerine göre çok düşüktür. Hatta %10 olan vergi oranları Avrupa’da kurumlar vergisinin en düşük olduğu ülke konumundadır. KDV oranı %18’dir.

İş Yapılacak Yakın Ülkeler

Yabancı yatırımcılara birçok teşvik sunan diğer Balkan ülkeleri mesafe olarak da Sırbistan’a uzak değiller. Sırbistan’a komşu olan bu ülkelerin çoğu ile serbest ticaret anlaşmaları da var. Slovenya ve Hırvatistan hariç hepsine vizesiz gidilebiliyor. Balkan ülkelerinin hepsi kısa bir sürede ekonomik ve siyasi istikrara da kavuşmuşlar. Eskiden Yugoslavya olarak anılan bu ülkeler siyasi ve ekonomik alanlarda çok yol almışlar. Slovenya 2004 yılında, Hırvatistan 2012 yılında Avrupa Birliği’ne tam üye olmuşlar. Sırbistan’ın da iki seneye kadar birliğe tam üye olacağına dair sağlam bilgiler var. Sırbistan, Avrupa Birliği’ne girmek için 400’e yakın uyum yasaları çıkarmıştır.

Sırbistan’ın Yabancı Yatırımcılara Sağladığı Teşvikler

Yatırım miktarlarına ve istihdam sayılarına göre Sırbistan yabancı yatırımcılar çeşitli teşvikler sağlıyor.

Proje değeri 200 milyon Euro ve üzerinde olan, en az 1000 kişiye istihdam sağlayan yabancı yatırımcılara, yatırım tutarının %25’i Sırbistan Devleti tarafından karşılanır.

Aynı şekilde proje değeri 50 milyon Euro ve üzerinde olan, en az 500 kişiye istihdam sağlayan projeler için yatırım tutarının %20’si devlet tarafından karşılanıyor.

Yatırım bedeli 8 milyon ve üzerinde olan, asgari 100 kişiye istihdam sağlayan yatırımlarda, 10 yıl vergiden (kurumlar vergisi) muah tutulurlar.

Gelişmemiş veya az gelişmiş bölgelerde yapılacak yatırımlar için, yatırım tutarına bakmaksızın 5 yıl boyunca vergiden muaf tutulurlar.

Duran varlıklar, kurumlar vergisi kredisi, SSK primleri muafiyeti, maaş vergisi, vergiye tabi olan gelirlerin %50’si gibi vergi indirimleri de teşvikler arasında yer alıyor. Serbest ticaret bölgeleri için yapılan yatırımlar da bazı vergi rejimlerine ve özel avantajlara tabidir. Örneğin üretim için alınan makinalarda gümrük vergisi ve KDV’den muah tutulurlar.

Bir çok Türk firması Sırbistan’da inşaat, bankacılık, gıda sektörü ve tekstil alanında faaliyetler gösteriyor. Kolin ve Epik İnşaat, Yüksel İnşaat, Beko, Halk Bank, Aster Tekstil, Jeanci bunlardan bazılarıdır.

Haziran 2009 yılında Sırbistan ile Türkiye arasında imzalanan ve Eylül 2010 yılında yürürlüğe giren serbest ticaret anlaşması ile sanayi ürünlerinin ithalatında gümrük vergileri sıfırlanmıştır. Ocak 2015 yılı itibari ile de tüm ürünlerin gümrük vergisi kaldırılmıştır.

Türk şirketleri Sırbistan’a un ve unlu mamüller, fındık, kayısı, zeytinyağı, domates gibi ürünleri satabiliyor. Türk firmalarının Sırbistan’dan ithal ettikleri başlıca ürünler şarap, hububat ve bakliyattır. İplik ve kumaş pazarı da Türk firmaları için avantajlı durumdadır.

Sırbistan son on yılda yabancı yatırımcıları çekmek için ciddi teşvikler vermeye, teşvik programlarını hayata geçirmeye başladılar. Güney Sırbistan başta olmak üzere farklı bölgeler için farklı fırsatlar sunan teşvik programları oluşturulmuştur.

Sırbistan Yatırım ve İhracatı Geliştirme Ajansı (SIEPA) yatırımcılara çok önem veriyor ve her konuda yardımcı olmak için çok ciddi çaba gösteriyor.

Sırbistan yatırım imkanları

Sırbistan’ın yatırım bakımından cazip ve bakir olduğunu daha önce belirttik. 8,5 milyonluk bir nüfusa sahip Sırbistan. Yugoslavya döneminden kalma savunma sanayi sektörü eskidir ve modernize olması gerekiyor. Özelleştirilen bir çok banka, havayolu, telekom ve ilaç sanayi Yunan ve Rusların elinde bulunuyor.

Türk firmaları ile işbirliği yapmayı, özellikle turizm alanında yatırımlar yapacak girişimcileri ülkeye çekmeyi arzu ediyorlar. Sağlık sektöründe de açıkları olduğu ve bu alanda iyi bir potansiyel olduğu biliniyor. Altyapı yatırımları için açılan bir çok ihaleyi Türk firmaları kazanmış durumda. Sırbistan’ı bir baştan diğer bir başa bağlayan transit yolları ve komşu ülkeleri bir birine bağlayan büyük yolların yapımını Türk firmaları üstlenmiş durumdalar. Bu yollar bittiğinde Sırbistan, çok önemli bir lojistik üssü olacaktır. Devlet demir yollarını Ruslar satın almış durumda, bütün hatlar ve trenler kısa bir sürede yenilenecek. Buna ilave olarak yeni hatlar açılacaktır. Hidroelektrik santrallerine, köprü, baraj ve tünellere de ihtiyaç var.

Bir çok ülke ile serbest ticaret anlaşmaları vardır ve Sırbistan’da üretim yapan firmalar bu ülkelere gümrüksüz ve kotasız ürün satabiliyorlar. Buradaki problem ise, yeterli derecede ürünlerinin olmaması. Rusya, Kazakistan ve Belarus gibi büyük pazarlara satacak kadar ürünleri yok. Bu yüzden, ithal ettikleri bir çok ürünü bu ülkelere pazarlıyorlar. Büyük bir tarım bölgesi olan Vojvodina’da hala bir çok ilkel tarım makinaları kullanılıyor. Bu sebeple tarım makinalarına da çok ihtiyaç var.

Otomotiv yan sanayi ve tekstil sektöründe çok ciddi fırsatlar var Sırbistan’da. 2020 yılının Mart ayına geldiğimiz bu günlerde, her gün Türk yatırımcılarının ülkeyi ziyaret ettiğini, araştırma yaptıklarını ve fabrikaları gezdiklerini görüyoruz. Bu veriler de bize, Türk iş adamlarının bu ülkeye yatırım yapma isteğinin olduğunu ve hatta geçen senelere göre bu isteğin arttığını söyleyebiliriz. Türk yatırımcılarının Sırbistan’da ürettikleri otomotiv yan sanayi parçaları tüm dünyaya dağıtılıyor. Bu üretimlerden herkes çok memnun ve 2020 yılında bu rakamların ciddi bir şekilde artacağını düşünüyorum.

Bu ülkede, tekstil sektörü dışında kimya ve ham madde sektöründe de önemli fırsatlar olduğunu düşünüyorum.

Sırbistan yetkilileri, her fırsatta Türk girişimcilere yatırım çağrısı yapıyor. Sürekli, hiç bir yerde bulamayacakları öncelikleri ve fırsatları dile getiriyorlar. Son yıllarda Türk yatırımının artmasına rağmen, bu ülkedeki fırsatların yeterince kullanılmadığı ve değerlendirilmediği söyleniyor. Sırbistan’ın yatırım miktarına göre vergi kolaylıklarını da sağladığını söylemekte yarar var.

Gündelik hayatlarında üç bine yakın Türkçe kelime bulunduran Sırbistan, Türk yatırımcıları için çok cazip bir ülke.

Türk Tekstilcilerinin Sırbistan Yatırımları

Sırbistan’daki Türk firmalarının mağazalarını dolaştığınızda ve tekstil alanında yaptıkları yatırımları gördüğünüzde tekstilcilerin yeni üretim üssü olduğunu göreceksiniz. LC Waikiki ve Tudors bunlardan sadece bazıları. Sırbistan’daki en büyük mağazalarının ve en fazla şube açan firmaların Türk olduğunu her geçen gün daha iyi görebiliyoruz. Son yıllarda Türk firmalarının sayısı ve yatırımları her sektörde artarak yükseliyor.

Tekstile büyük ilgilerinin olduğunu duyan bir çok Türk şirketi bu ülkeye yatırımlar yaptılar. 2010 yılında yatırım kararı alan Jeanci firmasının bugün binden fazla kişiye istihdam sağlıyor. Sırbistan’dan İtalya ve diğer Avrupa ülkelerine ihracat gerçekleştiriyor. Türkiye merkezli bir çok firma üretim tesisleri açtı. Aster Tekstil de Niş şehrinde 10 milyon Euro değerinde bir yatırıma imza attı. Kısa sürede iki bin kişiye istihdam yaratacak bir kapasiteye ulaşmak istiyorlar. Tibet Moda da Sırbistan’da yatırım kararı alan bir başka Türk şirketi. Çuprija şehrindeki fabrikada yaklaşık bin çalışanı bulunuyor.

Türk girişimcileri Sırbistan’da en çok tekstil, inşaat ve otomotiv yan sanayiye yatırım yapıyor. Bu tür yatırımlar Türk şirketlerine büyük faydalar getiriyor. Eski Yugoslavya’da tekstil sektörü önemli bir sektör olduğundan, hem ucuz iş gücü hem de kalifiye işçi bulmak kolay oluyor. Bu fırsatları gören bir çok Türk tekstil firması Sırbistan’a büyük yatırımlar yapıyorlar.

Sırbistan, yeni gözde yatırım bölgesi

Sırbistan, Romanya ve Bulgaristan gibi Balkan ülkelerine yapılan Türk yatırımları artarak devam ediyor. Türk şirketleri son yıllarda Balkan ülkelerinde satın almalara yöneldiler. Slovenya, Romanya, Sırbistan, Bulgaristan ve diğer Balkan ülkelerinde bir çok Türk şirketi ciddi yatırımlar yapıyorlar.

Sırbistan Balkanlarda istikrarlı bir ülke ve bölgeye ciddi anlamda katkı sağlayabilecek yatırım potansiyeline sahiptir. Bu potansiyelden yararlanmanın zamanı gelmiştir. Sırbistan’da yapılacak yatırımlar sayesinde iki ülke arasındaki ticaret hacmi artacak ve ekonomik ilişkiler de daha kalıcı bir hal alacaktır. Halk Bankası’nın Sırbistan’da hizmet vermeleri ile Türk işadamlarına katkı sağlayacaktır.

Sırbistan’ın yabancılara tanıdığı teşvik ve fırsatalarından yararlanmak isteyen firmalar buraya yatırım yapmaya başladılar. Türkiye’deki risk algısının artması da buraya yatırım yapmayı cazip kılmıştır. Avrupa pazarına yakın olması, ucuz iş gücünün olması da otomotiv, tekstil ve lojistiğe yatırımları hızlandırdı. İmkanı olan Türk şirketlerinin yatırım konusunda Sırbistan’ın tanıdığı büyük kolaylıklarından yararlanması gerekir.

Çek Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan gibi ülkelerde yatırımlar doygunluk kıvamına ulaştığından Sırbistan yeni bir pazar olarak öne çıkıyor. Avrupa Birliği ile adaylık durumları da bu tür yatırımlara hız kazandırıyor. Son yıllarda bir çok Türk firması Sırbistan’a yatırımlar yaptılar ve bir çok firmanında radarında bulunuyor. Avrupa Birliği tarafından Türk firmalarına getirilen kısıtlamalar da bu bölgeye olan ilgiyi artırıyor. Ayrıca ülkenin sağlam ulaşım altyapısı, yönetim sistemleri, eğitimli ve ucuz işgücü ve doğal kaynaklar da bu yatırımlarda büyük etkenler olarak görülüyor. Sırbistan ve diğer Balkan ülkelerine yatırım yapan, üretim yapan firmalar, Avrupa Birliği’nin kısıtlamalarını aşabiliyor.

Sırbistan ile Türkiye arasında vizelerin olmaması ve serbest ticaret anlaşmasının olması, Sırbistan’a yatırım yapamayı düşünen Türk şirketleri için büyük avantajlardır. Vize serbestliği ile yatırımcılar rahatlıkla Sırbistan’a gelebiliyorlar.

Türk tekstil ve hazır giyim sektörü de Avrupa’ya yakınlık ve hızlı sipariş konularında öne çıkmak için çaba harcıyor. Sırbistan’da kurulacak üretim merkezleri bu alanda çok ciddi avantajlar sağlayacaktır. Sırbistan, bu hususlarda da Türkiye’den daha avantajlı bir ülke konumundadır.

Bu bölgede yapılacak yatırımlar ile alıcı kitlenin güvenlik endişeleri ve teslimat sürelerinde oluşan gecikmeler de giderilmiş olacaktır. Aster Tekstil, Tibet Moda ve diğer şirketlerin Sırbistan’a yatırım yapmalarının arkasında yatan sebeplerden biri de budur diye düşünüyorum. Ayrıca Türkiye’nin ham maddeye koyduğu vergiler, iş gücünün daha pahalı olması da Balkanlar’a yapılan yatırımları hızlandırmıştır. Sırbistan’ın Avrupa’ya yakın olması ve devletin verdiği teşvikler de bu kararın alınmasında etkili oluyor.

Türk şirketlerinin Sırbistan ve diğer Balkan ülkelerine olan ilgilerinin artmasına sebep olan etkenler bunlarla sınırlı değildir. Varlık fiyatlarının düşük olması, ucuz fiyatlar, ulaşım kolaylıkları ve Avrupa Birliği’ne açılan bir kapı olması da bu sebeplerden sayılabilir. Türk şirketleri bir çok satın almalar yoluyla da büyük yatırımlar yapıyor. 2014 – 2016 yıllarında yapılan 18 satın almanın 5’ini Doğuş Grubu gerçekleştirmiştir. Eski Yugoslavya döneminden kalma varlıkların özelleştirilmesi de Türk yatırımcıları için ilginin artmasında etken olmuştur.

Balkanlar’ın köklü bir devlet geleneğine sahip olan bir ülkedir Sırbistan. Bu nedenle Sırbistan’a yapılan yatırımlar devlet güvencesi altındadır ve herhangi bir risk taşımıyor. Yetişmiş insan gücü ve ucuz iş gücü açısından da çok önemli bir potansiyele sahip olan Sırbistan, Balkanlar’da yatırım yapmak isteyen Türk firmaları olmalıdır. Eski Yugoslavya’nın sanayi yatırımlarının çok büyük bir bölümünün Sırbistan’da bulunduğunu unutmamak gerekir. Bu tesislerin bazıları özelleştirildi, bazılarının özelleştirme işlemleri devam ediyor ve bazıları da atıl bir durumdadır. Ülkedeki onlarca sanayi tesislerini devralıp modernize eden bir şirket bundan faydalar sağlayacak ve iyi bir şekilde üretime geçecektir. Sırbistan’dan Rusya ve doğu Avrupa ülkelerine gümrüksüz ve kotasız satış yapabilmeniz bile size büyük faydalar sağlayacaktır. Otomotiv, tekstil ve gıda sektöründeki potansiyelini değerlendirmek gerek. Sırbistan’ın potansiyelini çok önceden gören Almanya, Avusturya, Rusya, Yunanistan gibi ülkeler çok büyük yatırımlar yaptılar.

Türk İş Adamlarının Ön Yargısı

2003 yılından beri Belgrad’da yaşıyorum. 14 yıl içinde Belgrad ve Sırbistan çok değişti, Bu süre içinde Sırbistan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin çok iyi bir seviyeye geldiğini gördüm. Çeşitli yatırımlar yapan iş adamları tanıdım. Sırbistan’da yatırımı olan iş adamlarımızın hepsi bu gelişmeleri çok olumlu buldular, iki ülke arasındaki ilişkileri memnuniyetle karşıladılar. Ancak Türk insanının Sırplar hakkında bazı ön yargıları var, herkes bu ön yargıların yersiz olduğunu bilmeli ve bir an önce Sırbistan’a gelmeliler. Sırplar’ın bize karşı bir ön yargısı yok, geçmişten gelen bir çok ortak değerlerimiz var. Türk iş adamları sahip oldukları bazı ön yargılarından kurtulmalı ve hala bakir olan bu bölgeye yatırım yapmaları gerekir. Sırbistan’da, diğer komşu ülkelere göre yatırım yapmanın, ticaret yapmanın çok daha kolay olduğunu herkes bilmeli. Bu ülkede oturum almanın ve şirket kurmanın da çok basit olduğunu belirtmem lazım. Çevre ülkelere göre vergilerin düşük olduğunu ve devlet tarafından verilen teşviklerin yeterli olduğunu söylemek mümkündür. Sırbistan, bir çok bakımdan büyük yatırımlar için iyi bir potansiyeli olan bir ülkedir. Bir çok ülke ile olan serbest ticaret anlaşmaları Türk yatırımcıları için iyi avantajlardır.

Turizm

İki ülke arasındaki vize muafiyeti ile turizm alanında da ciddi gelişmeler yaşandı ve turizme büyük katkıları oldu. Vize muafiyeti sayesinde her yıl 250 bin turist Türkiye’yi ziyaret ediyor. Bu sayının artmasında karşılıklı vizelerin kalkması büyük etken olmuştur. Aynı şekilde Türk gezginlerinin bu ülkeye gelişleri de bu sayede hızla arttı. Belgrad, Balkanlar’da en çok ziyaret edilen şehir konumuna geldi. Mesafenin kısa olması, vizelerin olmaması ve ucuz bir ülke olması bu ülkeyi kısa bir sürede popüler bir turizm destinasyonu haline getirdi.

Osmanlı’nın bu ülkede 350 yıl hüküm sürdüğünü, Avrupa’ya açılan kapı olduğunu unutmamak gerekir. Sırbistan, Osmanlılar için Balkanlarda en önemli ülke konumundaydı. Osmanlı, bu ülkeye büyük önem vermiştir. 1870 yılına kadar Osmanlı’ların idaresinde kalmış bu ülkede inanılmaz eserler bırakmışlar. Bu açıdan da bu coğrafya bizim için hala çok önemli ve görülmeye değer tarihi ve doğal güzelliklere sahiptir. Turizmin önemli bir gelir kaynağı olduğunu gören Sırplar, son yıllarda bu alanda da önemli yatırımlar yaptılar.

Asgari Ücret ve Nakit Desteği

Sırbistan, asgari ücretin 363 Euro olduğu, beş milyon Euro ve üzerinde yatırım yapanlara %30 gibi nakit iadesi yapan bir ülke. Sırbistan devletinin verdiği teşvikler Türk yatırımcıları için çok cazip. Bu teşvikler sayesinde bir çok Türk şirketi bu coğrafyaya yatırımlar yaptı. Eğitimli iş gücü, ucuz işçi ve Avrupa Birliği’ne yakın olması da yatırımcılar için büyük avantajlardır.

Sırbistan’daki Türk Şirketlerinin Sayısı ve İstihdam Planları

Eğitimli insan gücü ve düşük maliyetleriyle ön plana çıkan Sırbistan, Türk yatırımcıların gözdesi olmaya devam ediyor. Bu ülkenin Avrupa Birliği ülkelerine olan yakınlığı sayesinde Avrupa pazarına ulaşmak hedefleri arasında. Türk şirketlerinin Avrupa pazarını kaybetmemeleri için Sırbistan’a yatırım yapmaları gerektiğini düşünüyorum.

İlki 2010 yılında Sırbistan’a yatırım kararı alan Türk şirketlerinin sayısı 2020 yılına gelindiğinde bir hayli artmış durumda. 2015 yılında Türk firma sayısı 136 iken, bu rakam 2020 yılında 454’e yükselmiştir. Artış %234 olarak gerçekleşmiştir. İki yıllık bir süre içinde Sırbistan’a yatırım yapan Türk şirket sayısı 3’e katlanmıştır. 2007 yılında iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler sıfır denecek kadar az iken, 10 yıl sonra gelinen nokta çok umut vericidir.

2020 yılı itibari ile Türk işadamlarının kurdukları fabrikalarda çalışan işçi sayısı 6 bini geçmiştir. Tesis sayısını ve üretim tesislerini hızla artıran Türk firmaları binlerce kişiye de istihdam sağlamıştır. Tekstil, hazır giyim ve inşaat gibi alanlarda faaliyet gösteren firmalar ülke ekonomisine de ciddi faydalar sağlamışlardır. İşsizlik oranları Avrupa’nın ortalamasının üstünde olan Sırbistan, son 10 yılda bu seviyeyi büyük oranda düşürmüştür. Bu sayı her geçen sene azalıyor ve bunda Türk firmalarının da katkısı çok büyüktür.

Türk firmalarının Sırbistan’a yatırım yapmayı tercih etmelerinden sonra Sırbistan’a yapılan ihracat da sürekli artmıştır. Türkiye’nin bu ülkeye ihracatı, ithalatından hala daha yüksektir. Türk şirketlerinin Sırbistan’daki yatırımları her geçen gün artarak devam ediyor. 2007 yılında Türk Hava Yolları’nın Belgrad’a ilk seferini başlatmasından beri Sırbistan, Türk yatırımcıları çekmek için ciddi çaba sarf etmiştir. 10 yılda bu kadar mesafe almaları da bu çabaların ürünüdür.

Sırbistan’a yakın olan Bosna, Bulgaristan, Romanya gibi farklı ülkelerin olması ve Avrupa pazarına yakın olması Türk girişimcilerin ilgisini artırmıştır. Osmanlı Devleti’nin uzun yıllar bu topraklarda hüküm sürmesi ve bu coğrafyadaki mantalitenin benzer olması da yatırımların bu ülkeye yapılmasında etkili olmuştur. Ortak bir geçmişe sahip oluşumuzda büyük bir avantajdır.

Peki Sırbistan Neden Bu Kadar Davetkar?

Bütün Balkanları etkisi altına alan ve telafisi zor olan savaştan sonra Sırbistan, ekonomik anlamda nasıl ayakta kaldı? Ekonomik olarak çökmesi gereken bu ülke rakiplerine göre nasıl avantajlı bir hale geldi?

Savaştan sonra serbest piyasa ekonomisine geçiş, yepyeni bir rejim oluşturma, işsizlik, yolsuzluk gibi büyük sorunlar ortaya çıkmıştır. Yakın zamanda Kosova’nın ayrılması ile de ortaya çıkan sorunlar ve sürecin yarattığı yeni problemler yeni hükümetin çözmesi gereken sorunlar olmuştur. Ekonomik krizin Avrupa Birliğini’ni etkilemesi ile birlikte sorunlar daha da büyümüştür.

Ekonomik krizlerden çıkmak için ülke topraklarını yatırımcılara açma mecburiyeti oluşmuştur. Ama bunu yapabilmek içn de istikrarı sağlamak gerekiyordu önce. O yüzden Sırbistan, 2009 yılından itibaren ekonomi politikalarına esneklik kazandırmak için düzenlemeler yapmıştır. Şirket kuruluşlarını kolaylaştırmış, vergi avantajları ve yeni teşvikler vermeye başlamıştır. Bu süreci hızlandırmak ve düzenlemek üzere Ticaret Sicil Ajansı kurulmuştur. Kurulan serbest ticaret bölgeleri de yatırımın ülkeye çekilmesinde büyük faydaları olmuştur.

Yatırım çekmek için büyük uğraşlar veren Sırbistan’ın bu dönemleri Avrupa’nın da içine girdiği küresel krizler zamanına denk gelmektedir. O yüzden Avrupa’dan gelen yatırımlar, Sırbistan’nın krizden çıkması için yeterli olmamıştır.

Bir bakıma çareyi Rusya’da arayan Sırp yetkililer, beklediği iyileşmeyi görememiştir. Rusya, Sırbistan’ı bir çok büyük projeye dahil etmiştir. Güney Akım projesi, silah satışları da işsizlik sorununu çözmede etkili olamamıştır. Bu yüzden Çin ve Körfez Ülkeleri’nden gelebilecek yatırımlar sorunları çözmede bir umut olmuştur. Bu ülkelerden gelecek yatırımların ekonomiyi canlandıracağı düşünülmüştür. Sırbistan, bu dönemde müthiş bir çaba sarfetmiş ve büyük projeler üretmiştir. Ekonominin canlanması ve büyümesi, işsizlik sorununu çözmek için Dünya Bankası, IMF ve AB ile yeni anlaşmalar yapmıştır.

Ekonomide iyileşmeler olursa, dış politikadaki sorunlar da bir bakıma çözüme ulaşacaktır. Sırbistan halkı işsizlik ve yoksulluk gibi sorunlardan dolayı radikalleşmeye başlamıştır. O yüzden ülkede istihdam yaratmak ve refah düzeyini yükseltmek ile bu dönüşümü daha sağlıklı kılacağı düşünülmüştür. Aynı şekilde, ekonomik istikrarını sağlamış bir Sırbistan, bu yolla dış baskıları dengeleyebilecek ve siyasi destekçilerinin sayısını artırmış olacaktır. Eski Yugoslavya ülkelerine karşı ekonomik bir üstünlük sağlarsa, bu coğrafyada bir cazibe merkezi olacak ve siyaseti de belirleyen bir konuma gelecektir. Sırbistan’ı Balkanlar’da kilit bir ülke haline getirmek için büyük çabalar gösterilmektedir. Ekonomisini istikrara bağlamış ve Avrupa Birliği’nin 29’cu üyesi olan bir ülke konumuna getirmek için çok çalışılmıştır.

Bütün bu sebeplerden dolayı Sırbistan bu kadar davetkar olmuştur.

Sırbistan’a Neden Yatırım Yapmalı?

Tarih, kültür, din ve anlayış yönlerinden Rusya’ya yakın olması Sırbistan’ı güvenebileceği bir ortağı olarak görmüştür. O yüzden enerji kaynaklarını güvenli bir ülkeden geçirmek veya taşımak, nüfuzunu güçlendirmek gibi kriterlerde Sırbistan’ı seçmeleri anlaşılır bir tercihtir. Rusya, bundan dolayı Sırbistan’a bir çok yatırımlar yapmayı uygun bulmuştur.

Almanya’nın da Sırbistan’da bir çok yatırımı vardır. Ancak bu yatırımları yaparken diğer Balkan ülkelerine benzer bir politika ve benzer yatırım miktarları yapmayı uygun bulmuştur.

Arap yatırımlarının ülkeye gelişi ise daha çok davet ile olmuştur. Sırbistan hükümeti bu bağlamda bu ülkeler ile psikolojik bir bağ kurmuştur. Hatta 9 günlük Sırbistan – Arap ülkeleri Dostluk günlerini organize etmiştir. Bu çabalarında da başarılı olmuşlardır ve kısa sürede Arap ülkelerinden çok yüksek miktarlarda sıcak para girişi olmuştur.

Birleşik Arap Emirlikleri ise, Sırbistan’nın rakiplerine göre yatırımlarda sağlanan bürokratik kolaylıklar ve yasal düzenlemeler sayesinde yatırımlar yapmıştır. Sırbistan bu konuda bir çok kolaylıklar gösterirken, Bosna yatırımı zorlaştıran sebepler ile bilinir.

Sırbistan’a yatırım yapmanın bir başka avantajı da, Rusya ve Avrupa’ya gümrüksüz ticaret yapabilen tek ülke olmasıdır. Sahip olduğu coğrafi konum sayesinde de sevkiyatı kolay gerçekleştirebiliyor.

Yatırımcılar, Sırbistan’nın bir çok pazara yakınlığını, lojistik üstünlüğünü ve nakliye kolaylığının farkında olduğu için yatırım yapmayı tercih ediyor. Komşu ülkelerin aynı coğrafyada olmasına rağmen Sırbistan’ın avantajlı konuma geçmesinin sebebi, iyi bir diplomasi yürütmeleri ve cazip projeler üretmelerinden kaynaklanıyor. Benzer coğrafyadaki diğer ülkeler, siyasi krizler ve yaptıkları yasal düzenlemler ile yatırımı güçleştirdikleri için Sırbistan kadar avantajlı değiller. Bu yüzden olsa gerek, Bosna’daki bir çok fabrika ve işletmeler hala kapalıdır.

Sırbistan, Yugoslavya dönemindeki eski tesisleri dönüştürerek yabancı yatırımcılar için fırsatlar yaratıyor. Avrupa’ya yakın olmaları ve yetişmiş iş gücü gibi avantajlar ülkeye yatırım yapmak için önemli sebeplerdir. Sırbistan’daki maliyetler de çok uygun olduğundan yabancı yatırımcı için cazip. Türk şirketleri de, Sırbistan’daki imkanları cazip bulduğundan ve Avrupa pazarını da kaybetmek istemediklerinden bu ülke ile yakınen ilgileniyorlar.

Sırbistan’a Yatırım Yapılır mı?

Sırbistan’a yatırım yapmak isteyen girişimciler, Sırbistan Kalkınma Ajansı’nın web sayfasından verilen teşvikler hakkında güncel bilgiler edinebilirler. Sırbistan’da yatırım yapacağınız bölgeye göre teşvik alıyorsunuz. Kalkınmada öncelikli bölgeler 4’e ayrılmıştır ve her bölge farklı teşvik ve fırsatlar sunuyor.

Yapacağınız yatırım miktarına göre ve yarattığınız istihdam sayısına göre vergi muafiyetleri, maaş desteği teşvikler veriliyor. Yerel belediyeler de fabrika ve üretim alanları için ücretsiz arsa tahsis edebiliyorlar. Sırbistan Kalkınma Ajansı her türlü güncel bilgi ve yardımlar konusunda çok istekliler.

2 yıl önce yerel bir bankayı satın alan Halk Bank, Türk yatırımcılara büyük kolaylıklar sağlamaya devam ediyor. Kısa sürede Sırbistan’ın iyi bankaları arasına giren Halk Bank, yapıcı ve dinamik bir ekibe sahip. Kurulduğundan beri ciddi bir büyüme kaydetmiş.

Kısa vadeli döviz cinsinden kredilerin maliyetleri %3, uzun vadeli krediler için %5-7 arasındadır. Sırbistan’da bütün şirketlerin finansal verileri bir sisteme giriliyor ve bu verilere erişilebiliyor. Böylece ticaret kolaylaşıyor ve bankaların da işini bir hayli kolaylaştırıyor.

Ülkenin Turizm potansiyeli de yatırımcıların iştahını kabartacak nitelikte. Son yıllarda bu alanda büyük yatırımlar yapıldı. Turizm, ülkenin kalkınmasında önemli bir rol oynayacak niteliktedir. Otel doluluk oranlarının çok yüksek olması ve bir çok kongre seminer salonların hizmete açılması da bunun belirtilerindendir. Hyatt Regency, Crowne Plaza, Hilton ve Holiday Inn gibi uluslararası markalar ülkede yatırımlar yapmış durumdalar. Yeni otel yatırımları yakın zamanda hayata geçirilecek. Marriott Courtyard ve Anvoy’ın yaptığı gibi Belgrad’ın Stari Grad bölgesindeki eski binaları satın alıp otel olarak hizmete açmak karlı bir yatırımdır. Bu anlamda Stari Grad bölgesinde bir çok eski bina aslına uygun olarak restore edilip otel olarak hizmete açmak mümkün. Böyle bir yatırımın maliyeti de gayet uygun görünüyor. Yabancı girişimcilerin artan yatırımları sayesinde yakın gelecekte bina ve arsa fiyatları artacaktır.

Türk İşadamlarına Sırbistan’a Yatırım Çağrısı

Sırbistan Devleti, buradaki Türk yatırımlarından oldukça memnun. Bu ülkede, ciddi yatırımlar yapan bir çok Türk yatırımcı var. Herkesin işleyen bir sistemi var. Yatırımlarını daha da artırma istekleri olan bir çok girişimci Türk bulunuyor. Kısa sürede, bir çok girişimci bu ülkenin yatırım için çok uygun olduğunu görecek ve Sırbistan’a yatırım yapacaklar. Sırbistan hükümeti, yatırım yapacak Türk şirketlerine her türlü desteği sağlamaya hazırdır. Sırbistan, istikrarlı bir ülke ve bu ülkede yatırım karlıdır. Bir çok firmaya göre Sırbistan, bu bölgede en iyi imkanlara sahip bir ülkedir.

Sırbistan, Türk işadamlarına sürekli Sırbistan’a yatırım yapmaları çağrısında bulunuyor. Ülkenin sağladığı avantajlar, teşvikler, yetişmiş ve ucuz insan gücü, ülkenin coğrafik konumu ve diğer faydalar hakkında detaylı bilgiler veriliyor.

Türkiye ile Avrupa arasında bir köprü görevini gören Sırbistan, yıldızı parlayan bir ülke konumundadır. Bir çok Türk tekstil firma yetkilileri Sırbistan’ı Avrupa’ya ihracat yapmak için kullanacaklarını söylüyorlar. Avrupa’daki bir çok ünlü firmalara üretim yapıyorlar.

Sırbistan’a Olan Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Yatırımların Görünümü

Son 10 yılda ülkeler itibari ile doğrudan yabancı yatırımlar hızla artmıştır. Doğrudan Yabancı Yatırımlar’ın ülkelere göre dağılımına baktığımızda Avrupa Birliği ülkelerinin yatırımlardaki payı %70 civarındadır. Değer olarak bu tabloya bakıldığında en fazla yatırımı bulunan ülkeler sırasıyla %14 İtalya, %12 Amerika, %12 ile Avusturya, %9 Norveç, %8 ile Yunanistan, %7 Almanya ve %5 ile Fransa’yı görüyoruz.

Gerçekleştirilen proje bazında bu tabloya bakıldığında, %16 İtalya, %14 ile Almanya, %11 Avusturya, %7 Slovenya, %5 Fransa, %5 Amerika Birleşik Devletleri, %4 Yunanistan olacaktır. Belçika, İsrail ve Amerika’nın gerçek rakamlarının daha fazla olduğu söyleniyor. Yatırımları bazı Avrupalı ortakları veya iştirakçıları aracılığı ile yapmalarından dolayı resmi rakamlardan daha uüksek olduğu bilinmektedir.

Sırbistan’a yapılan yabancı yatırımlara sektörler bazında bakıldığında; %16 otomotiv, %12 gıda ve tarım, %9 tekstil ve hazır giyim sektörü, %6 inşaat, %6 elektronik ve elektrik, %5 makina ve makina ekipmanları, %4 ile finans sektörleri başı çekiyor.

Sırbistan, Yugoslavya döneminde dış ticaret konusunda iyi deneyimleri olan ve bu deneyimleri sayesinde yabancı girişimcileri ülkeye getirebilen bir ülkedir. Yabancı yatırımlara açık olan Sırbistan, bu yatırımları artırmak için ciddi çaba sarfetmektedir.

Doğu Avrupa’ya gelen doğrudan yabancı yatırımları, 2001 ve sonrasında gerçekleştirilen yasal düzenlemeler ve reformlar ile artmıştır. Bu yasal düzenlemelerden sonra yabancı yatırımlar bakımından önemi artmıştır. Bu süreçte yabancı yatırımcılar için uygun ortamlar yaratılmış ve bürokrasi minimum düzeye indirilmiştir.

Sırbistan Yabancı Yatırımcılar Kanunu

Sırbistan son on yılda 22 milyar doların üzerinde yabancı yatırım çekmiştir. Bu ülkeye önemli yatırım yapan bazı firmalar Fiat, Microsoft, Telenor, Coca-Cola, Gazprom, Michelin, Reiffeisen ve Intesa Saopaolo’dur. Sırbistan, yabancı yatırımları garanti altına alan hukuksal ve yasal düzenlemeleri zamanında yapmıştır. Yürürlükte olan Yabancı Yatırımcılar Kanunu, daha önceki kısıtlamaları kaldırmış ve uygulama alanı genişletilmiştir. Bu yasa sayesinde gümrüksüz ithalatın yapılmasına olanak vermiş, kar paylarının transferine izin verilmiş, kamulaştırmaya karşı devlet garantisi sağlanmıştır.

Sırbistan Hükümeti, 2009 yılında bu konudaki düzenlemelere radikal çözümler getirmiş, gereksiz veya modası geçmiş düzenlemeleri kaldırmıştır. 2011 yılı itibari ile 350’den fazla yeni yasal düzenlemeler yapılmıştır. Bu yasal düzenlemeler sayesinde de 160 milyon dolardan fazla tasarruf sağlanmıştır.

Hükümet, kamu kurumlarının özelleştirilmesi için de ciddi çaba sarf ediyor ve yabancı girişimcileri bu konuda teşvik ediyor. Bu anlamda 174’ten fazla şirket Sırp kökenli olmayan yatırımcılara satılmıştır. Savunma sektöründe yada güvenlik sebebiyle yasaklanmış bölgelerde Savunma Bakanlığı izni ile sınırlı miktarda katılımlar sağlanabiliyor.

Yabancı yatırımcılara yönelik kurulan Sırbistan’ın Yatırım ve İhracatı Geliştirme Ajansı (SIEPA), yatırımcılara güncel bilgiler vermektedir. Yabancı girişimcilere özelleştirme programları hakkında doğrudan bilgi vermektedir. Ayrıca yatırım fırsatları konularında da güncel bilgiler vermektedir. Bunlara ilave olarak potansiyel ülkelerdeki temsilciliklerinde ekonomi danışmanları görevlendirmiştir. Sırbistan ayrıca 49 ülke ile karşılıklı Yatırım Anlaşması imzalamıştır.

Sırbistan’daki Özel Bölgeler

Sırbistan Cumhuriyet’inde toplam 11 adet serbest bölge bulunur. Bunlardan 8 tanesi faaliyettedir. Kruševac, Svilajnac ve South bölgeleri de açılmayı beklemektedirler.

Özel Ekonomik Bölgeler’de faaliyet gösteren şirketlere vergi indirimleri, KDV muafiyeti, hammadde, makine ve inşaat malzemelerinin ithalat ve ihracatında vergi indirimleri ve diğer bazı kolaylıklar sağlanmaktadır.

Sırbistan’daki özel bölgelerde yapılan ithalat ve ihracat için bir sınırlama yoktur. Bu bölgelerde iç pazar için ithal edilen ürünler için de dış ticaret uygulamasına tabidir. Ayrıca, burada elde edilen gelirlerin transferlerinde de bir kısıtlama olmayıp, vergi, gümrük ve ücrete tabi değildir.

Sırbistan’da İş Kurma Mevzuatı

Lazım olan belgelerin hazır olması durumunda Sırbistan’da iş kayıt işlemleri 2 hafta kadar sürmektedir. Yerel bir firmadan danışmanlık hizmetleri alındığında bu süreç daha hızlı ve sağlıklı olacaktır.

Sırbistan Hükümeti 2002 yılında Yabancı Yatırım Yasasını çıkarmıştır. Bu yasa ile Sırbistan’da yatırım yapmak isteyen yabancı şirketlere veya girişimcilere ekonomik, yasal ve siyasi bir ortam yaratmak amaçlanmaktadır. Ülkedeki yabancı şirketler, yerel firmalar ile eşit ölçüde hak ve yükümlülüklerden yararlanırlar. Sırbistan’ın amacı en kısa zamanda Avrupa Birliği (AB) yasalarına tam uyum sağlamaktır. Yürürlükteki yasaya göre, yabancı bir şirket, bir firmanın sermayesine katkı sağlamak, bir şirketin mülkiyet hakkını satın almak veya yeni bir şirket kurmakla gerçekleşir. Yabancı bir firmanın açılması işlemlerinden Sırbistan İş Tescil Ajansı sorumludur. Yabancı firma kayıt işlemlerini tamamladıktan sonra faaliyetlerine başlayabiliyor.

Yabancı iştirakçiler, Anonim Şirket (A.D.) veya Limited Şirket (D.O.O.) kurabiliyorlar. Birçok yatırımcı, minimum 500 Euro başlangıç sermayesi olan Limited Şirket kurmayı tercih ediyor. Bu sermayenin %50’lik kısmı şirketin kuruluş aşamasında, geriye kalan %50’si de şirket kurulduktan sonra 2 yıl içinde ödeyebiliyorlar.

Sırbistan’da yürürlükte olan Kurumlar Vergisi %10, gelir vergisi oranı da %12 olarak uygulanır. Şirket kuruluşu ve diğer ayrıntılar için İş Tescil ajansı (www.apr.gov.rs) ve Sırbistan Kalkınma Ajansı (www.ras.gov.rs ) dan detaylı bilgi edinebilirsiniz. Bu linklerde şirket kuruluşları için gereken belgeleri de görebileceksiniz.

Sırbistan’da Şirket Kuruluşu Hakkında Her Şey!

Sırbistan ve Belgrad hakkında sizlerden gelen önerileri de dikkate alarak faydalı olduğunu düşündüğüm konuları bu websayfamda yazmaya devam ediyorum. En çok sorulan sorulardan bazıları aşağıdaki gibi oluyor.

• Sırbistan’da şirket kuruluşu işlemleri nelerdir?
• Sırbistan’da şirket kurmak için gereken belgeler nelerdir?
• Sırbistan’da iş kurmak zor mudur?
• Sırbistan’da iş kurmak istiyorum; bana yardımcı olabilir misiniz?

Sırbistan yatırım imkanları hakkında çok ayrıntılı bilgiler içerdiğini düşündüğüm bu yazının, Sırbistan’da yatırım yapmak isteyen Türk yatırımcılar için faydalı bir kaynak olması diliyorum.

Bu yazıyı faydalı bulduysanız ve arkadaşlarınız ile paylaşmak isterseniz lütfen sosyal paylaşım düğmelerini kullanabilirsiniz.

İlgilinizi çekebilecek diğer yazılar:

• Sırbistan’da Yaşamak ve Çalışmak İstiyorum, Ne Dersin?